Bà bầu cần bao nhiêu sắt mỗi ngày để thai nhi phát triển tốt nhất?

1. Thiếu sắt khi mang thai gây hậu quả gì?

Khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi về cả hình thể và sinh lý để phù hợp với sự phát triển của thai nhi. Chính vì vậy, họ cần phải bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể như canxi, sắt, iốt, kẽm,… đặc biệt là sắt.

Sắt đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo máu, tăng cường sản xuất huyết sắc tố hemoglobin làm cho hồng cầu có màu đỏ, đồng thời giúp vận chuyển oxy đến các cơ quan trong cơ thể. Mặt khác, sắt còn giúp tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ để giúp mẹ phòng ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn khi mang thai.

Nếu không bổ sung đủ lượng sắt trong thai kỳ, bà bầu sẽ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, khó thở, da xanh xao, sắc mặt tái nhợt, ngất xỉu, thậm chí là trầm cảm thai kỳ. Nguy hiểm hơn, thiếu sắt còn dễ gây sảy thai hoặc thai bị chết lưu ở những tháng đầu của thai kỳ. Đến những giai đoạn sau, có thể dẫn đến hiện tượng sinh non, dị tật thai nhi.

Nếu mẹ bị thiếu sắt khi mang thai, trẻ sinh ra sẽ có nguy cơ nhẹ cân, chậm phát triển trí não, khả năng ngôn ngữ và thể lực. Mặt khác, thai phụ có nguy cơ bị nhiễm trùng hậu sản hoặc nguy hiểm nhất là bị băng huyết sau sinh có thể dẫn đến tử vong.

2. Các giai đoạn mẹ bầu cần bổ sung sắt

Có nhiều ý kiến cho rằng, trong 3 tháng đầu của thai kỳ, mẹ bầu không thể sử dụng bất kỳ một loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào, bởi đây là khoảng thời gian khá “nhạy cảm” nên có thể làm ảnh hưởng đến thai nhi đang được hình thành trong bụng mẹ.

Trái ngược hoàn toàn với quan điểm trên, đa số các chuyên gia đều khuyến cáo chị em nên bổ sung sắt kết hợp với acid folic trước khi có ý định mang thai và trong quá trình mang thai. Điều này sẽ giúp phòng tránh nguy cơ sảy thai, sinh non hay dị tật thần kinh ở trẻ sơ sinh.

Theo một nghiên cứu của Trung tâm thống kê Y tế quốc gia Hoa Kỳ, tỉ lệ thiếu sắt ở phụ nữ mang thai trong các giai đoạn Tam cá nguyệt thứ nhất, tam cá nguyệt thứ hai và tam cá nguyệt thứ ba lần lượt là 7%, 14% và 30%. Như vậy, các bà bầu cần bổ sung sắt từ tuần mang thai đầu tiên cho đến 6 tuần sau sinh.

3. Bà bầu cần bao nhiêu sắt mỗi ngày?

Trung bình một người phụ nữ bình thường sẽ cần khoảng 14-18 mg sắt nguyên tố mỗi ngày. Tuy nhiên con số này sẽ tăng lên gấp đôi khi chị em mang thai. Như vậy, các bà bầu cần bổ sung khoảng 30 mg sắt nguyên tố mỗi ngày mới đáp ứng đủ nhu cầu thể tích máu tăng thêm để đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, bà bầu có thể cần bổ sung lượng sắt nhiều hơn trong các trường hợp sau:

• Bà bầu bị thiếu máu thiếu sắt trong quá trình mang thai.
• Bà bầu mang song thai hoặc tam thai.
• Bà bầu bổ sung sắt muộn trong thai kỳ.

4. Mẹ bầu uống dư sắt có sao không?

Bổ sung sắt trong giai đoạn thai kỳ được ví như con dao hai lưỡi. Bởi nếu lượng sắt quá ít sẽ dẫn đến nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt với hàng loạt biến chứng nguy hiểm. Nhưng nếu bổ sung quá nhiều cũng dẫn đến không ít các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe.

Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, bà bầu có nồng độ sắt cao hơn quá nhiều so với mức bình thường, có thể làm tăng tỷ lệ sinh non và nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ. Bệnh này có thể khiến trẻ sinh ra có nguy cơ bị vàng da, nhẹ cân hoặc gặp các vấn đề về hô hấp và có thể dẫn đến béo phì sau này.

Bổ sung quá nhiều sắt có thể dẫn tới tình trạng ngộ độc sắt, gây nhiều biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, suy gan, thậm chí tử vong với các triệu chứng như: co giật, người tím tái, tim đập nhanh, đi ngoài lẫn máu, nôn liên tục, sốt, đau bụng dữ dội… Thông thường, những triệu chứng này sẽ xảy ra sau khoảng 1 tiếng đồng hồ khi mẹ uống viên sắt quá nhiều.

5. Các cách bổ sung sắt đúng và đủ cho mẹ bầu

Trong thời gian mang thai, nhu cầu sắt của bà bầu tăng gấp 2-3 lần so với bình thường. Do đó, chúng ta cần có các giải pháp đưa sắt từ bên ngoài vào cơ thể thông qua việc ăn uống. Tùy vào tình trạng cơ thể, mẹ bầu có thể bổ sung sắt theo những cách sau:

5.1. Một số thực phẩm có hàm lượng sắt cao

Thực phẩm chính là nguồn cung cấp sắt tự nhiên mà chúng ta không thể bỏ qua. Dưới đây là một số loại thực phẩm giàu sắt bạn có thể thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày.

• Hải sản có vỏ: Trai, sò, nghêu, hàu là thực phẩm chứa hàm lượng sắt rất lớn. 100g nghêu có thể chứa tới 28mg sắt. Mặt khác, sắt có trong hải sản là loại heme, được chứng minh dễ hấp thu hơn sắt non-heme có trong thực vật.
• Rau bina: Rau bina là loại thực vật mang nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe. Trong 100g rau bina chứa 3,6mg sắt, tương đương với 20% nhu cầu sắt hàng ngày. Ngoài ra, loại rau này giàu vitamin C giúp làm tăng khả năng hấp thụ sắt của cơ thể.
• Gan và nội tạng động vật: Nội tạng động vật như gan, cật, óc, tim đều chứa hàm lượng sắt rất lớn. 100g gan bò chứa 6,5mg sắt cùng các loại protein và vitamin B, đồng, selen…
• Các loại đậu như đậu lăng, đậu xanh, đậu Hà Lan… là nguồn cung cấp sắt tuyệt vời cho những người ăn chay. Bên cạnh đó, chúng cũng giàu folate, magie và kali. Ăn nhiều đậu cũng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
• Thịt đỏ như thịt bò, cừu, dê… rất giàu sắt, protein, kẽm, selen và vitamin B. Trên thực tế, thịt đỏ chứa nguồn sắt heme dễ hấp thụ và là thực phẩm quan trọng cho những người dễ bị thiết máu.
• Hạt bí đỏ: 28g hạt bí đỏ chứa 4,2 mg sắt, vitamin K, kẽm và mangan. Chúng cũng là nguồn cung cấp magie tốt nhất cho những người bị thiếu khoáng chất này.
• Hạt điều: Loại hạt này không chỉ là thức ăn vặt cho mẹ bầu, nó còn rất tốt cho tim mạch. Mỗi cốc hạt : điều rang có chứa 13,4 mg sắt
• Hạt bí ngô: Mỗi cốc hạt bí ngô cũng chứa tới 2,1 mg sắt.
• Chocolate: Đây là món “khoái khẩu” của nhiều bà bầu và cũng là nguồn cung cấp sắt phong phú.
• Khoai tây: Với mỗi củ khoai tây, bạn sẽ ngạc nhiên vì nó chứa tới 3,2 mg sắt.
• Quả hạnh nhân: Là món ăn nhẹ vô cùng bổ dưỡng, một cốc hạnh nhân còn chứa tới 5,3 mg sắt và 30 g protein.
• Bông cải xanh: Một cây bông cải xanh chứa 4,4 mg sắt và các dưỡng chất khác như folate, vitamin K… Ngoài ra, chúng còn cung cấp hàm lượng chất xơ rất lớn, rất tốt cho tiêu hóa và phòng ngừa táo bón hiệu quả.
• Thịt gà tây: Thịt gà tây là một thực phẩm giàu dinh dưỡng. Trong 100g thịt có 2,3 mg sắt, chiếm 13% nhu cầu sắt của cơ thể.

5.2. Sử dụng thực phẩm chức năng giúp bổ sung sắt hữu cơ

Một người khỏe mạnh bình thường thì chỉ cần cung cấp sắt cho cơ thể thông qua các thực phẩm giàu sắt. Tuy nhiên, với những người có nhu cầu sắt cao như bà bầu hoặc người bị thiếu sắt cấp tính hoặc kéo dài, thì cần phải sử dụng thêm các sản phẩm bổ sung sắt. Sau khi cơ thể hồi phục thì mới chuyển sang duy trì sắt bằng chế độ ăn uống khoa học.

Các loại thuốc sắt giúp bổ sung lượng sắt lớn nhưng rất khó để kiểm soát liều lượng, hơn nữa chúng dễ gây tác dụng phụ như đầy bụng, khó tiêu, đặc biệt là tình trạng nóng trong, táo bón. Do đó, mẹ bầu nên lựa một số loại thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng sẽ giúp giảm thiểu các tác dụng phụ khi uống sắt.

Hiện nay trên thị trường có khá nhiều thực phẩm chức năng bổ sung sắt với mức giá, chất lượng, xuất xứ khác nhau. Trong số đó, viên uống sắt hữu cơ có mức giá phù hợp với túi tiền của nhiều người dùng, cùng với đó chất lượng, thành phần và công dụng của sản phẩm cũng được kiểm nghiệm và được Bộ Y tế cấp phép lưu hành trên thị trường. Một số lợi thế của sản phẩm có thể kể đến như:

• Thành phần là sắt hữu cơ nên dễ hấp thụ hơn sắt vô cơ, không có mùi tanh, dễ uống.
• Bổ sung sắt hữu cơ sẽ giúp cơ thể chủ động hấp thụ theo nhu cầu. Khi được hấp thụ đủ, sắt hữu cơ sẽ được đào thải qua đường tiêu hóa. Vì vậy không gây lắng đọng sắt trong cơ thể và gây ra các tác dụng phụ.
• Sắt hữu cơ được bổ sung thêm các thành phần tạo máu như axit folic, vitamin B12, vitamin E và kẽm nano. Việc bổ sung cả khoáng chất kẽm với sắt sẽ hiệu quả hơn việc chỉ bổ sung một mình. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bệnh thiếu máu trước khi sinh có thể là do thiếu kẽm.
• Đặc biệt, viên sắt hữu cơ còn có thành phần mè đen giúp nhuận tràng, giảm thiểu tình trạng táo bón, nóng trong khi uống sắt.

6. Một số lưu ý khi bổ sung sắt cho bà bầu

Để việc bổ sung sắt “đúng” và “đủ”, bạn nên chú ý đến một số vấn đề sau:

• Thời gian bổ sung sắt được các chuyên gia khuyến cáo tốt nhất là trước ăn 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ. Nên uống sắt với nhiều nước.
• Không nên uống sắt cùng lúc với canxi vì canxi có thể làm ảnh hưởng đến sự hấp thụ sắt, kẽm và magie trong cơ thể. Tuy nhiên bà bầu cần bổ sung hai chất này thì nên uống tách riêng vào các bữa ăn khác nhau trong ngày. Ví dụ, buổi sáng bạn có thể uống viên sắt, buổi trưa uống canxi.
• Tránh sử dụng sắt với một số thực phẩm gây ức chế hấp thụ sắt như chè, cà phê, trà thảo mộc…
• Thực phẩm chứa vitamin C giúp hấp thu sắt tốt hơn. Để tránh hiện tượng táo bón các mẹ nên bổ sung thêm chất xơ như hoa quả, rau xanh, uống nhiều nước.

Ngoài ra, khi bổ sung sắt, bạn cũng không nên uống chung với một số loại thuốc gây cản trở sự hấp thụ sắt như: thuốc kháng axit dạ dày, thuốc kháng sinh, thuốc giảm cholesterol…

>> Bài viết liên quan: Bà bầu uống sắt đến tháng thứ mấy?

Hãy gọi tới tổng đài 1900.1259 – 0896.509.509 hoặc gửi câu hỏi về hòm thư điện tử khoedep@bacsituvan.vn để được chuyên gia giải đáp trực tiếp thắc mắc bà bầu cần bổ sung bao nhiêu sắt mỗi ngày.