Kinh nguyệt không đều và tất cả thắc mắc của chị em xung quanh vấn đề này

1. Kinh nguyệt không đều là gì?

Trước khi muốn tìm hiểu kinh nguyệt không đều là gì, bạn cần nắm rõ thế nào là hiện tượng kinh nguyệt xảy ra ở phụ nữ. 

Kinh (máu huyết) nguyệt (tháng) là sự chảy máu sinh lý của tử cung thoát ra bên ngoài âm đạo, lặp lại theo chu kỳ hàng tháng sau khi trứng không được thụ tinh và chỉ xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

Hiện tượng kinh nguyệt thường bắt đầu ở tuổi dậy thì (từ 8 – 16 tuổi) và biến mất ở tuổi mãn kinh (từ 45 – 55 tuổi). Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt lý tưởng là từ 28 – 32 ngày, trong đó thời gian ra máu kéo dài từ 3 – 7 ngày với lượng máu trung bình khoảng 50 – 80 ml.

Như vậy, kinh nguyệt không đều (rối loạn kinh nguyệt) là hiện tượng ra máu âm đạo không theo một chu kỳ nhất định, nó có thể đến sớm hơn bình thường hoặc đến muộn, thậm chí vô kinh kể từ ngày thấy kinh đầu tiên của chu kỳ gần nhất.

Kinh nguyệt không đều có thể là tình trạng sinh lý do quá trình mang thai, cho con bú hoặc tuổi tác, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của chị em. Vì vậy, nếu đang gặp vấn đề với kinh nguyệt không đều, bạn cần tìm hiểu, quan sát và thăm khám ở các cơ sở y tế để tìm ra nguyên nhân gây bệnh và các cách điều trị kịp thời.

 Thầy thuốc ưu tú, BS Nguyễn Hồng Hải, Nguyên PGĐ BV Đông y Hòa Bình giải thích hiện tượng kinh nguyệt là gì?

2. Dấu hiệu nhận biết kinh nguyệt không đều

Các biểu hiện của kinh nguyệt không đều rất dễ nhận biết. Bạn có thể tự “khám” và xác định những dấu hiệu kinh nguyệt không đều dựa vào một số yếu tố dưới đây:

• Màu sắc: Máu kinh bình thường có màu đỏ hơi sậm. Nếu máu kinh của bạn có màu đen kèm theo các cục máu đông thì khả năng bạn đang gặp vấn đề với kinh nguyệt không đều do máu huyết lưu thông kém.
• Triệu chứng: Có dấu hiệu đau bụng, đau lưng, tụt huyết áp, buồn nôn, mệt mỏi trong những ngày hành kinh. 
• Lượng máu: Lượng máu ra quá ít (chưa đến 30 ml) hoặc quá nhiều (hơn 80 ml) đều là biểu hiện của kinh nguyệt không đều.
• Chu kỳ kinh nguyệt: Chu kỳ của bạn ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày.
• Số ngày hành kinh: Bạn sạch kinh trước 3 ngày hoặc sau 7 ngày.
• Thời gian giữa hai chu kỳ kinh nguyệt không ổn định, có thể cách nhau vài ngày hoặc vài tháng.

3. Phân loại các dạng của kinh nguyệt không đều

Kinh nguyệt không đều được thể hiện ở nhiều dạng khác nhau. Dựa vào biểu hiện của chu kỳ kinh nguyệt như đã giới thiệu ở phần trên, chúng ta có thể chia hiện tượng này thành 5 loại dưới đây:

• Kinh sớm: Là tình trạng kinh nguyệt xuất hiện sớm hơn từ 3 – 7 ngày so với chu kỳ bình thường. Ngoài ra, nếu bạn hành kinh 2 lần/tháng thì cũng được quy vào trường hợp kinh sớm.
• Chậm kinh: Nếu kinh nguyệt xuất hiện muộn hơn 7 – 10 ngày được gọi là chậm kinh. Có khá nhiều nguyên nhân gây chậm kinh trong đó nguyên nhân phổ biến nhất là có thai.
• Rong kinh: Thời gian hành kinh của một chu kỳ thường kéo dài từ 3 – 7 ngày. Nếu quá 7 ngày mà kinh nguyệt vẫn tiếp tục ra với số lượng ít hay nhiều thì có nghĩa là bạn đang bị rong kinh. Tình trạng này có thể kéo dài cả tháng vì vậy bạn nên đi khám để tìm ra nguyên nhân, tránh mất máu quá nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe.
• Kinh thưa: Trái ngược với kinh sớm, nếu bạn thấy kinh nguyệt chỉ xuất hiện sau 2 – 3 tháng, thậm chí 6 tháng thì bạn được liệt kê vào trường hợp kinh thưa.
• Vô kinh: Xảy ra nếu bạn không có kinh trong vòng 6 tháng hoặc một năm. Đây cũng có thể gọi là vô kinh thứ phát do một số nguyên nhân như phụ nữ có thai hoặc cho con bú.  

4. Điểm danh nguyên nhân chu kỳ kinh nguyệt không đều

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng kinh nguyệt không đều ở phụ nữ. Có cả nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân ngoại cảnh. Điều quan trọng là bạn cần tìm ra đúng “thủ phạm” gây nên tình trạng rối loạn kinh nguyệt của mình để có hướng khắc phục hiệu quả. 

Dưới đây là một số nguyên nhân tiêu biểu gây nên hiện tượng kinh nguyệt không đều, bạn có thể tham khảo và đưa ra phương án loại trừ: 

4.1 Mang thai hoặc cho con bú

Mất kinh trong quá trình mang thai 9 tháng 10 ngày là một hiện tượng sinh lý bình thường. Vì khi trứng được bắt đầu được thụ tinh và đi vào tử cung phát triển thành một thai nhi toàn diện, cơ thể người phụ nữ sẽ ngừng sản xuất ra hormone kích thích rụng trứng. Đồng nghĩa với việc chị em không thể “rụng dâu” trong thời kỳ này.

Dấu hiệu mang thai được biểu hiện rõ nhất qua việc chậm kinh, buồn nôn, nhạy cảm với mùi, ốm nghén, mệt mỏi... Do đó, bạn có thể mua que thử thai để xác định nguyên nhân này.

Bên cạnh đó, ở nhiều phụ nữ cho con bú, việc “vô kinh” từ lúc sinh cho đến khi cai sữa cũng có thể xảy ra. Điều này được giải thích là do hormone chịu trách nhiệm sản xuất sữa mẹ - Prolactin ức chế hormone kích thích trứng rụng dẫn đến mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều khi cho con bú. Chu kỳ kinh nguyệt sẽ dần ổn định trở lại sau khi cai sữa.

4.2 Thuốc tránh thai nội tiết

Thuốc tránh thai nội tiết và một số dụng cụ tránh thai đặt trong tử cung có thể làm ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của bạn. Nhiều trường hợp uống thuốc tránh thai nội tiết gây ra máu bất thường ở giữa chu kỳ hoặc máu kinh ra quá ít hoặc ra quá nhiều trong những ngày hành kinh.

Với những người có một chu kỳ kinh nguyệt bình thường, để tránh tác dụng phụ của thuốc tránh thai gây ra kinh nguyệt không đều hoặc một số vấn đề về sức khỏe, bạn có thể sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn hơn, chẳng hạn như sử dụng bao cao su, xuất tinh ra ngoài, tính ngày an toàn. Thuốc tránh thai chỉ nên sử dụng trong một số tình huống khẩn cấp, tránh lạm dụng vì ít nhiều sẽ có những tác dụng phụ nhất định.   

4.3 Tiền mãn kinh

Có thể nói, tiền mãn kinh là giai đoạn xảy ra trước khi mãn kinh ở phụ nữ, thường bắt đầu ở độ tuổi 40 hoặc sớm hơn. 

Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, sự mất cân bằng hoặc suy giảm của các nội tiết tố nữ kích thích buồng trứng như estrogen và progesterone sẽ tác động trực tiếp vào chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Biểu hiện rõ nét nhất của tiền mãn kinh là gây ra kinh nguyệt không đều và kéo dài nhiều ngày; máu kinh ra ít hoặc ra nhiều trong một chu kỳ hoặc gặp tình trạng mất kinh một thời gian sau đó có lại.

Ngoài ra, bạn cũng có thể gặp nhiều triệu chứng tiêu biểu của tiền mãn kinh do sự thay đổi của nội tiết như cảm giác bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, đau đầu, chóng mặt, tình trạng lão hóa da tiến triển nhanh, vòng 1 và vòng 3 chảy xệ, âm đạo khô hạn dễ nhiễm khuẩn, tâm trạng thay đổi thất thường (cáu gắt, giận dữ vô cớ, lo lắng, stress, trầm cảm…). 

Tiền mãn kinh là giai đoạn chuẩn bị để người phụ nữ bước sang một “trang” mới trong cuộc đời. Tùy cơ địa từng người mà giai đoạn này có thể xuất hiện sớm hay muộn (từ 40 – 47 tuổi) kéo dài trong 2 – 3 năm hoặc 7 – 8 năm. Sau đó chị em sẽ chính thức chuyển sang giai đoạn mãn kinh (nếu sau 12 tháng liên tục không có kinh nguyệt).

4.4 Hội chứng buồng trứng đa nang 

Buồng trứng đa nang là hiện tượng nồng độ hormone nam Androgen tăng cao bất thường trong cơ thể gây mất cân bằng nội tiết. Androgen gây khó khăn cho sự phát triển nang noãn, làm xuất hiện các nang nhỏ ở buồng trứng khiến trứng không thể trưởng thành và rụng bình thường. 

Hội chứng buồng trứng đa nang gây ra các triệu chứng như kinh nguyệt không đều (chu kỳ ngắn hoặc dài, có khi vài tháng hoặc vài năm mới có kinh một lần) ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình thụ thai của chị em.

4.5 Các vấn đề tuyến giáp

Tuyến giáp có hình dạng giống một con bướm nằm ở vị trí trước cổ, có vai trò điều khiển quá trình chuyển hóa trong cơ thể và giải phóng các hormone. Vì vậy, tuyến giáp cũng ảnh hưởng nhiều đến chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.

Nếu tuyến giáp gặp vấn đề như suy giáp sẽ gây ra những bất thường về kinh nguyệt thông qua biểu hiện chu kỳ kinh nguyệt dài hơn, kèm theo các triệu chứng nặng như đau bụng, mệt mỏi, tăng cân.

Trong khi đó, nếu tuyến giáp gặp vấn đề như cường giáp thì chu kỳ kinh sẽ ngắn hơn, nhẹ hơn với các triệu chứng như sút cân đột ngột, tim đập nhanh, hồi hộp.

4.6 U xơ tử cung

U xơ tử cung là loại u lành tính xuất hiện ở cơ trơn tử cung. Căn bệnh này thường xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từ 16 – 50 tuổi do sự gia tăng của nội tiết tố nữ estrogen trong cơ thể.

Khi mắc u xơ tử cung, bạn có thể thấy hiện tượng kinh nguyệt bất thường như ra máu âm đạo không đúng chu kỳ, hoặc ra quá nhiều máu trong những ngày hành kinh khiến cơ thể thiếu máu, mệt mỏi, da dẻ xanh xao... 

U xơ tử cung có thể không cần điều trị nếu khối u quá nhỏ không ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên nếu khối u quá to gây chèn ép, đau thắt lưng, đau vùng chậu… thì bạn cần điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật cắt bỏ khối u.

4.7 Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi các tế bào nội mạc tử cung được tìm thấy ở vị trí bên ngoài tử cung như buồng trứng, ống dẫn trứng, mô nâng đỡ tử cung, mặt sau của tử cung… Nó có thể làm tổn thương ống dẫn trứng, vòi trứng, cản trở nhu động ống dẫn trứng và ảnh hưởng đến sự phóng noãn.

Các mô lạc nội tử cung có quá trình phát triển giống hệt các mô trong tử cung. Vì vậy, khi đến một thời điểm nhất định, chúng cũng bị bong ra và chảy máu trong kỳ kinh. Nhưng điểm khác biệt là lượng máu này không thể chảy ra ngoài âm đạo mà bị ứ đọng lại gây nhiễm trùng và nhiều vấn đề khác.

Khi bị lạc nội tử cung, người bệnh sẽ có các triệu chứng như xuất hiện các cơn đau vùng chậu, đau bụng dữ dội trong thời gian hành kinh. Cơn đau càng có xu hướng nặng hơn theo thời gian. Lạc nội tử cung khiến kinh nguyệt không đều, thời gian hành kinh dài hơn và bị ra máu nhiều hơn. Nó cùng kèm theo dấu hiệu như táo bón, tiêu chảy, buồn nôn, đầy hơi trong kỳ kinh nguyệt.

4.8 Ung thư cổ tử cung và nội mạc tử cung

Ung thư cổ tử cung và ung thư nội mạc tử cung ngày càng có xu hướng gia tăng ở nữ giới. Bệnh là do các tế bào nội mạc tử cung phát triển quá mức, hình thành nên các khối u ác tính. 

Dấu hiệu mà trên 90% phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung và nội mạc tử cung thường thấy là chảy máu âm đạo bất thường. Điều này dễ gây ra nhầm lẫn với các triệu chứng của tiền mãn kinh cho nên nhiều người chủ quan không đi khám bệnh để phát hiện sớm và điều trị, dẫn đến tình trạng bệnh nặng, tiên lượng xấu.

Những bất thường về chu kỳ kinh nguyệt như bị rong kinh trên 7 ngày với lượng máu ra nhiều ồ ạt, kỳ kinh đến sớm trước 21 ngày, đau khi quan hệ hoặc chảy máu sau quan hệ là những triệu chứng “tố cáo” bạn có thể gặp nguy cơ ung thư cổ tử cung hoặc ung thư nội mạc tử cung.

4.9 Một số nguyên nhân khác gây kinh nguyệt không đều

• Chế độ dinh dưỡng: Thói quen ăn uống thiếu khoa học, nhịn ăn, bỏ bữa hoặc uống các chất kích thích như rượu bia, hút thuốc lá cũng khiến nội tiết tố bị mất cân bằng gây ra hiện tượng kinh nguyệt không đều. Khi bạn muốn giảm cân và áp dụng chế độ ăn kiêng thiếu lành mạnh cũng có thể gây mất kinh vì lượng calo không nạp đủ cho cơ thể sẽ cản trở sản xuất hormone gây ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng.
• Tăng giảm cân đột ngột: Ngược lại nếu tăng cân quá nhanh sẽ làm tăng sản xuất hormone và lượng insulin gây ra những bất thường cho chu kỳ kinh nguyệt.
• Căng thẳng: Hormone tuyến yên có tác dụng tiết dịch và kích thích quá trình rụng trứng, khi bạn bị stress kéo dài, vùng não điều khiển hormone này bị cản trở dẫn đến kinh nguyệt không đều.  
• Tập thể dục quá sức: Hoạt động thể chất quá mức có thể cản trở hormone chi phối chu kỳ kinh nguyệt. Vì vậy mà các vận động viên nữ thường bị chậm kinh, tắc kinh, thậm chí là vô kinh.

5. Kinh nguyệt không đều ảnh hưởng gì đến chị em phụ nữ?

Kinh nguyệt không đều thường kèm theo một số triệu chứng khó chịu khác nên gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến công việc, sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Cụ thể những tác hại của kinh nguyệt không đều là:

• Chức năng sinh sản: Khi kỳ kinh đến một cách bất ngờ, khó kiểm soát thì việc xác định ngày rụng trứng để thụ thai sẽ vô cùng khó khăn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch mang thai của nhiều cặp vợ chồng. >> Xem thêm: Thống kê cách tính ngày rụng trứng khi kinh nguyệt không đều
• Ảnh hưởng nhan sắc: Kinh nguyệt không đều là dấu hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố nữ trong cơ thể. Nó sẽ khiến cho làn da của chị em bị lão hóa sớm hơn, da kém đàn hồi, xuất hiện mụn, nám, sạm da, nếp nhăn. Để biết rõ hơn về tình trạng này, chị em hãy tham khảo thêm 1 trong những biểu hiện ảnh hưởng đến nhan sắc đó là bị nổi mụn khi kinh nguyệt không đều.
• Gây thiếu máu: Với những người bị rong kinh hoặc ngày hành kinh kéo dài với lượng máu lớn sẽ gây ra tình trạng thiếu máu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, ngất xỉu…
• Sinh hoạt vợ chồng: Nếu kỳ kinh quá mau hoặc kéo dài nhiều ngày có thể khiến cho tình cảm vợ chồng bị ảnh hưởng do chuyện “chăn gối” bị hạn chế.
• Cuộc sống và công việc: Kinh nguyệt không đều gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt thường ngày của người phụ nữ. Tình trạng đau bụng, mệt mỏi, chóng mặt, khó chịu trong người sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến công việc cũng như những hoạt động thường ngày của chị em.

BS Nguyễn Hồng Hải phân tích hậu quả khi bị rối loạn kinh nguyệt kéo dài

6. Cách điều trị kinh nguyệt không đều

Sau khi nắm được các dấu hiệu và nguyên nhân gây kinh nguyệt không đều, bạn có thể phần nào tự kiểm tra, đánh giá tình trạng sức khỏe sinh sản của mình. Chúng tôi đưa ra một số lời khuyên cho bạn như sau:

• Nếu kinh nguyệt không đều do bệnh lý gây nên, bạn cần đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời. Tại các bệnh viện hoặc phòng khám chuyên khoa, dựa vào các dấu hiệu lâm sàng các bác sĩ có thể cho bạn đi soi âm đạo để xác định có mắc bệnh phụ khoa hay không. Tiếp đó là siêu âm ổ bụng, kiểm tra cổ tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng có vấn đề gì bất thường hay không để đưa ra phương án điều trị. >> Xem thêm: Khám kinh nguyệt không đều ở đâu?
• Nếu kinh nguyệt không đều do sinh lý hoặc ngoại cảnh như chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp, tập thể dục chưa đúng cách, uống ít nước, dùng các chất kích thích thì bạn nên thay đổi theo chiều hướng tích cực để cải thiện chu kỳ kinh nguyệt của mình tốt hơn. >> Xem thêm: Kinh nguyệt không đều nên ăn gì tốt nhất?

Nhìn chung, phần nhiều trường hợp kinh nguyệt không đều ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thường xuất phát từ nguyên nhân rối loạn nội tiết tố gây nên. Vì vậy, nếu không thuộc đối tượng phụ nữ có thai và cho con bú, bạn có thể tham khảo sản phẩm bổ sung nội tiết tố nữ an toàn như EstroG - 100 (chiết xuất từ các thảo dược như Tục đoạn, Cách sơn tiêu, Đương quy), cùng các thành phần như Glutathione, cao củ sắn dây, cucurmin… Nhóm thành phần này giúp cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, điều hòa kinh nguyệt, hỗ trợ làm sáng da, trị nám, sạm, tàn nhang, chống lão hóa và làm chậm quá trình mãn dục và mãn kinh ở phụ nữ.

Một chu kỳ kinh nguyệt diễn ra đều đặn, không có điều gì bất thường là một trong những tiêu chí phản ánh tình trạng sức khỏe của một người phụ nữ. Do đó, chị em hãy chủ động tìm hiểu vấn đề, duy trì lối sống lành mạnh và lập kế hoạch đi khám phụ khoa định kỳ để kiểm soát bệnh tật tốt nhất.

Để được chuyên gia tư vấn miễn phí về tình trạng kinh nguyệt không đều - Hãy gọi: 1900.1259 – 0243.993.0899  hoặc gửi câu hỏi về hòm thư điện tử khoedep@bacsituvan.vn